Japon Müziğinin Esintileri -Japon Çalgı Aletleri
Japonya
Japonya. Bu kelime söylenince herkesin aklında farklı bir kare belirir. Kimisinde gökdelenlerle dolu bir tekno kent, kimisinde animeler, kimisinde ise Japonya’ya özgü rengarek ağaçlar ve evler. Benim aklımda ise bir görüntüden ziyade Japon müziğinin esintileri geziniyor. Beyin kıvrımlarımda dolaşıp kollarıma oradan bileklerime, parmak uçlarıma, sonra aynı şekilde geri dönerek kalbime gidiyor belki. Neden bilemiyorum ancak büyülüyor adeta beni bu esintiler. Peki bu esintilerin kaynağı olan Japon çalgıları nelerdir?
Koto
İlk olarak kotoyu ele alıyorum, çünkü Japon çalgı aletleri arasında benim için gerçekten özel bir yeri var. Öncelikle koto, 13 telden oluşan, resimde de görüldüğü üzere telleri tutan köprüler ile akort edilen bir çalgı aleti. Üç parmağa takılan bir mızrap (gitarda kullanılan pena gibi) ile çalınıyor, kadının parmaklarına dikkatli bakacak olursanız görebilirsiniz.
Aslen Çin kültürüne ait olmasına ramen yıllar içerisinde Japonların kültürüne geçmiş. Nedense telli çalgılara bitiyorum, ancak bu koto bir farklı. Beni alemlerden alemlere sürüklüyor adeta. Sizleri de sürüklemesiniz isterseniz aşağıya koyduğum birkaç videoyu inceleyebilirsiniz.
Şamisen veya Shamisen
Şamisen’in de kalbimde koto kadar güzel bir yeri var. Şamisen, kotodan daha farklı bir görünüşe sahip olan bir mızrap ile çalınıyor. Sesindeki farklılığı yaratanın da bu olduğunu düşünüyorum. Perdeleri yok (gitar gibi enstrümanların akor basılan kısmındaki dikey çizgilere perde deniyor) ve üç teli var ancak bu üç tel nasıl güzel melodilere mukabil bir bilseniz… Ayrıca, görünüşüne de bir o kadar hastayımdır. Bir çalgı aleti nasıl bu kadar havalı durabilir hâlâ anlamıyorum.
Shakuhachi
Çok telli çalgı tanıttım, biraz da üflemeli görmek lazım. Aslında Çin kültüründen kopup Japonların kültürüne yerleşmiş olan bu üflemeli çalgı ise beş deliğe sahip, iki oktavlık ses aralığına sahip ve bambudan yapılıyor.
Shakuhachinin sesini dinleyince nedense aklıma musiki ezgileri geliyordu ilk başlarda. Araştırdığımda neye benzeyen bir çalgı aleti olduğunu öğrendiğimde nedenini anlamış oldum. Diğer Japon çalgılarını da biraz Osmanlı’daki müzik tonuna yakın buluyorum aslında ama aralarındaki en benzeyeni shakuhachi diye düşünüyorum. Fark ettim de Türklerle Uzak Doğu ülkelerinin tarihsel ilişkisine pek hakim değilmişim, bu çalgı aletlerinin üzerine bununla ilgili bir yazı ne güzel gider aslında.
Biwa
Artık benim bir telli çalgı manyağı olduğumu biliyorsunuz, gene bir telli çalgı ile devam ediyorum Japon müziğinin esintilerine. Bu sefer daha bi “geleneksel” kokan ve dinledikçe tarihi hatırlatan bir enstrünman ile karşınızdayım.
Biwa, sapı kısa, 4 telli bir enstrümandır. Ayrıca biwa ile yapılan müziğe Biwagaku deniyormuş.
Taiko
Kapanışı bir davul olan taiko ile yapmak istiyorum. Bildiğiniz davul, savaşta askerlerin moralini yüksek tutmak için çalınırmış. Dinlerseniz biraz çoşku verdiğini fark edebilirsiniz. Maalesef benim davullarla aram pek yok ancak diğer müzikle beraber çalındığında hoş bir uyum sağlıyor.
Bu yazımda enstrümanlarla ilgili verdiğim bilgilere buradan ve buradan ulaşabiliriniz.
